Z£O¯A SIARCZKOWE
- Z³o¿a siarczkowe powstaj± w pocz±tkowym stadium rozwoju eugeosynkliny w zwi±zku z
wulkanizmem bazaltowym.
- Substancja rudna wydziela siê w ci±gu ca³ego okresu dzia³alno¶ci wulkanicznej, lecz
g³ówna masa siarczków powstaje w koñcu cyklu wulkanicznego, w czasie wylewów law
najbardziej kwa¶nych i nastêpuj±cej potem d³ugotrwa³ej dzia³alno¶ci pneumo-
hydrotermalnej.
- Z³o¿a siarczkowe to produkty wstêpuj±cych zmineralizowanych potoków
gazowo-hydrotermalnych, wytwarzanych przez g³êbinowe ogniska wulkaniczne.
- Czê¶æ substancji rudnej tych potoków mog³a siê wytr±caæ podczas ich
przemieszczania siê w skorupie, tworz±c z³o¿a wulkanogeniczno-metasomatyczne, czê¶æ
z nich mog³a dotrzeæ do dna i wytraciæ siê na nim, tworz±c z³o¿a
wulkanogeniczno-osadowe.
- Z³o¿a wulkanogeniczno-metasomatyczne tworzy³y siê poni¿ej dna morskiego, na
niewielkiej g³êboko¶ci
- Niewielka g³êboko¶æ formowania siê z³ó¿ siarczkowych nie wyklucza istnienia
zró¿nicowanych ci¶nieñ. Najmniejsze ci¶nienia towarzyszy³y utworom
wulkanogeniczno-osadowym, najwiêksze wulkanogeniczno-metasomatycznym.
- Z³o¿a wulkanogeniczno-osadowe powstawa³y przy stosunkowo niskiej temperaturze,
odpowiadaj±cej temperaturze powstawania z³ó¿ osadowych odleg³ych od formacji
wulkanogenicznej. Temperatura mog³a byæ podwy¿szona w czasie powstawania typowych
z³ó¿ ekshalacyjno-osadowych wskutek rozgrzania wody przez lawy, tufy, ekshalacje.
Temperatura zale¿y od ci¶nienia s³upa wody (na powierzchni wynosi 100oC, na
100m- 180oC, 200m- 215 oC, 500m- 265 oC, 2km- 365 oC)
- Temperatura powstawania z³ó¿ wulkanogeniczno-metasomatycznych mog³a byæ wy¿sza i
bardziej zró¿nicowana
- Proces powstawania wulkanogeniczno-metasomatycznych z³ó¿ siarczkowych od momentu
przeobra¿enia ska³ otaczaj±cych do wytr±cenia siê minera³ów kruszcowych, przebiega
przy du¿ych wahaniach temperatur.
- Z³o¿a siarczkowe wysokotemperaturowe, o temperaturze pocz±tkowej powy¿ej 450oC
- Z³o¿a siarczkowe ¶redniotemperaturowe, o temperaturze pocz±tkowej od 300oC
- Z³o¿a siarczkowe niskotemperaturowe, o temperaturze pocz±tkowej poni¿ej
200oC
W procesie powstawania rud wyró¿nia siê:
Charakteryzuje siê dzia³aniem wysokotemperaturowych kwa¶nych
rzeczywistych roztworów gazowych. Pod wp³ywem tych roztworów dochodzi do przeobra¿enia
ska³ wulkanicznych, przez które przep³ywaj±.
- Strefa metasomatozy kwarcytowej, tworzy siê pod wp³ywem gor±cych ultrakwa¶nych
roztworów, które wy³ugowuj± alkalia, pierwiastki ziem alkalicznych i ¿elazo,
nasycaj± ska³y krzemionk± i tlenkiem glinu, z którego powstaj± korund, andaluzyt,
diaspor, pirofyllit.
- Strefa metasomatozy kwarcowo-serycytowej, tworzy siê w wyniku ³ugowania tych samych
pierwiastków, lecz nastêpuje tu koncentracja potasu wyniesionego z poprzedniej strefy.
- Strefa metasomatozy serycytowo-chlorytowej, powstaje wskutek dalszej koncentracji potasu
oraz ¿elaza i magnezu wy³ugowanych ze stref poprzednich.
- Strefa metasomatozy chlorytowej lub propilitowej, ta ostatnia odznacza siê
koncentracj± wapnia
Powstaje g³ówna masa siarczków ¿elaza z roztworów hydrotermalnych
przep³ywaj±cych przez wy³ugowane kwarcyty i ska³y kwarcowo-serycytowe odznaczaj±cych
siê znaczn± porowato¶ci±. Du¿± rolê odgrywaj± roztwory przesycone jonami siarki i
¿elaza, z których wytr±ca siê markasyt, piryt, pirotyn.
Masy mineralne wcze¶niejszych etapów ulegaj± metamorfizmowi,
deformacj± tektonicznym, iniekcj± dajek ska³ magmowych.